Şehirlerdeki tasarım düzenlemelerinin kararlarının alınması ve uygulanması arasındaki süre, düzenlemenin geçerliliğini ve işlevini doğrudan etkiler. Zira şehirler dinamiktir ve birçok değişkene göre biçimlenir; o günün bakış açısıyla verilen kararların sonuçları, uygulama bittiğinde işlevini yitirmiş olabilir. Peki şehrin tüm sakinlerini ilgilendiren kararlarda herkesin katılımıyla uygulamaya, deneyimlemeye, yanılmaya ve yeniden deneyerek o an için en kapsayıcı çözümü bulmaya olanak tanıyan bir yol olabilir mi? Bir fırça, beyaz ve mavi boyalar, trafik konileri, saksılar kullanılarak kamusal alanda mükemmel olanı hedeflemeden yapılan küçük çaplı değişikler kalıcı düzenlemelerin önünü açabilir mi? Aposto! olarak kavramlarla tanışmayı ve tanıştığımız kavramları anlatmayı seviyoruz. Bugün taktiksel şehircilik (tactical urbanism) kavramından söz edeceğiz.<ul><li>Nedir? Plancı, yazar ve yaşanabilir şehirler savunucusu Mike Lydon'ın başını çektiği inisiyatif The Street Plans Collaborative’e göre taktiksel şehircilik kısa vadeli ve gerçekçi beklentilerle, düşük riskle yerel sorunlara yerel çözümler üretmeyi hedefleyen, yüksek getiri için şehir paydaşları arasındaki yardımlaşma ve dayanışma kültürünü geliştirerek değişimi teşvik etmeyi amaçlayan aşamalı bir yaklaşım olarak <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmM2QxYzZhODI1MDYxMDAwN2YwMTMwZSZ1c2VyPTVlMzlkMTZjZGRkZjgxNDc5Zjg0ZDU5YiZhdXRob3I9NWVjMDM1ZDQ2NjQ0ZDQxNGU1ZDVkYmZjJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRmlzc3V1LmNvbSUyNTJGc3RyZWV0cGxhbnNjb2xsYWJvcmF0aXZlJTI1MkZkb2NzJTI1MkZ0YWN0aWNhbF91cmJhbmlzbV92b2wuMQ=="">tanımlanabiliyor.</a> Taktiksel şehircilik, uzun vadeli değişimler için kısa zamanda ortaya konan kolektif aksiyonları kapsıyor; bu özelliğiyle de daha çok sokak sanatı gibi estetik iyileştirmeleri içeren gerilla, kendin yap (DIY), pop-up şehircilikten ayrılıyor. Taktiksel şehircilik eylemleri geçici fonksiyonel değişiklikleri yasal düzenlemelere çevirmeye ön ayak olma potansiyeli taşıyor. Kamusal alanları bir deney sahası olarak gören ve temelinde çevikliği barındıran taktiksel şehircilik eylemleri, makro ölçekli değişimlere ilham verecek mikro ölçekli değişimleri teşvik ediyor. Şehrin modeline kuş bakışı izleyen karar vericileri sokağa, şehri deneyimlemeye davet ediyor. &nbsp;</li><li>Örnekler: Jason Roberts ve Andrew Howard'ın Dallas'ın Oak Cliff bölgesinde başlattığı Building Better Blocks projesi çok az maliyetle, sıfır kalıcı değişiklik yaparak bölge komünitesinin yüksek faydasını mümkün kıldı. İkili ve diğer aktivistler; geçici tenteler, bisiklet yolları, kafe masalarıyla yeniden düzenledikleri alana yerel sanatçıları ve satıcıları davet ederek bölgenin yaya hareketliliğini ve ekonomik canlılığını artırmayı <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmM2QxYzZhODI1MDYxMDAwN2YwMTMwZSZ1c2VyPTVlMzlkMTZjZGRkZjgxNDc5Zjg0ZDU5YiZhdXRob3I9NWVjMDM1ZDQ2NjQ0ZDQxNGU1ZDVkYmZjJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy55b3V0dWJlLmNvbSUyNTJGd2F0Y2glMjUzRnYlMjUzRGhkWnBKNU13YnFB"">başardı.</a> Peyzaj mimarı John Bela'nın öncüsü olduğu Park(ing) Day etkinliği ise bölge sakinlerinin otopark alanlarını mini parklara dönüştürdüğü küresel bir hareket hâline geldi. Bu hareketin ardından San Francisco yönetimi kalıcı bir program başlattı ve yol kenarlarındaki park noktalarında 50'den fazla dinlenme, oyalanma alanı <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmM2QxYzZhODI1MDYxMDAwN2YwMTMwZSZ1c2VyPTVlMzlkMTZjZGRkZjgxNDc5Zjg0ZDU5YiZhdXRob3I9NWVjMDM1ZDQ2NjQ0ZDQxNGU1ZDVkYmZjJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRmRpcnQuYXNsYS5vcmclMjUyRjIwMTUlMjUyRjA1JTI1MkYxOSUyNTJGZXZlcnl0aGluZy15b3Utd2FudGVkLXRvLWtub3ctYWJvdXQtdGFjdGljYWwtdXJiYW5pc20lMjUyRg=="">yaratıldı.</a> Öte yandan ABD'de Times Meydanı'nın ve Broadway caddesinin kalıcı olarak yayalaştırılması, taktiksel şehircilik hamlelerinin yönetimsel kararları etkileyebileceğini gösteren örneklerden biri oldu. Montreal'de, Saint Catherine Caddesi'nin yaya trafiğini hareketlendirmek için caddenin araç trafiğine kapatılması ve pembe toplarla süslenmesi dışında bir şey gerekmedi. Aklımıza şu geliyor, semt pazarlarının ya da geçici panayırların da birer taktiksel şehircilik hamlesi olduğunu söylemek mümkün olabilir mi? &nbsp;</li><li>Bugün neden önemli? Covid-19 sonrası normalleşme süreçlerinde de yerel yöneticiler tarafından tercih edilen aksiyonlar, taktiksel şehircilik kapsamında değerlendirilebiliyor. Örneğin Florida'da yer alan Tampa'da uygulanan Lift Up Local programı ya da Charlotte’ta uygulanan Streeateries programı kaldırımları genişleterek restoranların açık hava servisi yapabilmesine olanak tanıyor. New York, Londra, Berlin, Bogota, Philadelphia, Vancouver, Mexico City, Milano gibi şehirlerde boyalar ve trafik konileri bisiklet yolları oluşturmak için kullanılıyor; Dublin'de park ve yükleme alanları yalnızca yayaların kullanabileceği alanlara <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmM2QxYzZhODI1MDYxMDAwN2YwMTMwZSZ1c2VyPTVlMzlkMTZjZGRkZjgxNDc5Zjg0ZDU5YiZhdXRob3I9NWVjMDM1ZDQ2NjQ0ZDQxNGU1ZDVkYmZjJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnRoZWNvbnZlcnNhdGlvbi5jb20lMjUyRndlLWNhbnQtbGV0LWNvcm9uYXZpcnVzLWtpbGwtb3VyLWNpdGllcy1oZXJlcy1ob3ctd2UtY2FuLXNhdmUtdXJiYW4tbGlmZS0xMzcwNjM="">dönüştürülüyor.</a> Ankara’da üniversite kampüslerini birbirine bağlayan kesintisiz bir bisiklet hattı inşa ediliyor. Pandeminin etkileri kamusal alanları yeniden düşündürüyor, metropollerde kaybolan "insan odaklı şehir" bakış açısını yeniden anımsatıyor.</li></ul>

Aposto Gündem

Taktiksel şehircilik, şehir tasarımında kısa süreli ve az maliyetli müdahalelerle uzun vade değişikliklere ön ayak olmayı hedefleyen bir yaklaşımı tanımlıyor.

Jason Roberts ile ilgili hikayeler